Welterusten!

Het was in DWDD, geloof ik, dat ik over het boek “Johny Idaho”van Auke Hulst hoorde praten. Het zou, naar de mening van de aanwezige literaire deskundigen, een onvergetelijke leeservaring zijn. Dus (?) heb ik het gekocht en het als een portie literair leesvoer tot mij genomen. De plot zit goed in elkaar, maar het boek leest desalniettemin erg moeizaam, vind ik. Met horten en stoten. Er zijn meerdere hoofdpersonages. Ondanks dat gegeven is er uiteindelijk toch één echt hoofdpersonage en dat is, natuurlijk heel erg voor de hand liggend,  die dekselse Johny Idaho.  Ook komt er één Nederlander in voor, en dat personage is dan ook meteen het misselijkmakende prototype van een echte super slechte, edoch terminaal zieke (dat dan weer wel), kapitalistische uitvreter. Het boek schakelt voortdurend over van de ene tijd naar de andere. Maar toch, ondanks deze nadelen, heb ik de roman wel uitgelezen. Als ik dit boek vergelijk met het boek dat ik nu aan het lezen ben, namelijk Suttree van Cormack McCarthy, dan kan naar mijn mening gesteld worden dat Johny Idaho een relatief slecht geschreven boek is. Maar Cormack McCarthy is dan ook een schrijver van de buitencategorie. Die vergelijking is dus niet eerlijk. Het zou hetzelfde zijn om Kluun te vergelijken met Shakespeare.

Maar nu eerst iets anders!! Ik moet eerst even lekker kankeren, chargeren en zwartwitten!!

Waarom lees ik eigenlijk nog boeken in een tijd waarin het lezen van ‘woorden gedrukt op dode bomen’ als bijzonder suf en ouderwets wordt gezien en waarom lees ik zo nu en dan zelfs boeken die onder de noemer “literatuur” zijn te rangschikken? Waarom voeg ik mij niet naar de gewoonten en gebruiken van de meerderheid der Nederlandse bevolking en lees ik gewoon helemaal niet?? Waarom moet ik nou net weer zo’n ouderwetse krankjorume uitzondering zijn? Daarbij komt nog dat ik van het manlijke geslacht ben en statistieken wijzen steeds weer uit dat literatuur helemaal niets voor mannen is. ‘Echte mannen’ zijn niet verbaal ingesteld wordt wel gezegd. ‘Echte mannen’ zijn namelijk robuuste doeners. U weet wel, van die grappige jongensachtige Peter Pan mannetjes, die voortdurend monomaan hun welbegrepen eigen belang najagen en zich beslist niet willen binden aan wie of wat dan ook. Echter, na weglating van al die vergoelijkende eufemismen, kan, mijns inziens, met meer recht gesteld worden dat het bij deze Peter Pan mannetjes meestal gewoon gaat om tot op het bot verwende, onvolwassen, egoïstische, ruggengraatloze en wilszwakke blaaskaken. Gemeten langs die meetlat ben ik kennelijk behoorlijk afwijkend, want ik ben een man die wel eens literaire boeken leest en daarbij ben ik ook nog eens een man die helemaal niets op heeft met al dat stoere en onvolwassen Peter Pan gedoe. Ik kan mijzelf derhalve met geen mogelijkheid scharen onder de noemer ‘echte mannen’ en dat doet mij bijzonder deugd.

Nu nog even zeuren over hardlopende beelddenkers.

Boeken zijn woorden. Geen beelden. Tegenwoordig houden, zo lijkt het mij, steeds meer mensen van beelden. Constante opeenvolging van beelden. Beelden, beelden en nog eens beelden. Beelden zijn makkelijk. Je ziet wat je ziet en meestal is dat eenduidig. Fantasie is niet nodig. De sociale media danken hun bestaan voornamelijk aan beelden, aan steeds wisselende beelden met weinig tot geen tekst. Iedereen met een digitaal fototoestel is een kunstenaar en meent de prachtigste fotografische kunstwerken te produceren. Beelden zijn makkelijk. Bij beelden hoef je niet helemaal van het begin af aan je eigen fantasie aan het werk te zetten. En in een gestreste samenleving zoals onze Nederlandse samenleving echt wel is, is het dus belangrijk dat je meteen kunt zien wat iets is, dat je meteen door hebt waar iets over gaat. Daarvoor heb je beelden nodig. Beelden maken het echte abstracte denken bijna overbodig. Lezen is helemaal niets voor doeners en poetsers, lezen is veeleer een bezigheid voor dromers en voor denkers. Lezen eist discipline, doorzettingsvermogen en een duurzame intellectuele concentratie. Zoiets past helemaal niet in het huidige oppervlakkige digitale tijdsbeeld. De meeste digimensen, zo vermoed ik, vinden lezen een ouderwetse en dus overbodige bezigheid. Zij gaan bijvoorbeeld liever hardlopen met allerlei gadgets aan hun lichaam om hun prestaties te meten. Zij gaan steeds harder en massaler rennen om ouderdom en dood te slim af te zijn! En dan niet ‘relaxed’ hard rennen met als doel om in de natuur te zijn en van de rust te genieten, maar hardlopen om jezelf te bewijzen, je lichaam te ervaren en om fysieke uitdagingen aan te gaan. Moderne, angstige hardlopers zijn het. Maar o zo trendy! Al die modieus rennende, zakelijke en fanatiek efficiënte mensen hebben, zoals ik keer op keer heb kunnen constateren, een broertje dood aan lezen. Zij vinden het al erg genoeg als zij voor hun werk wel eens iets moeten lezen. Zij gruwen alleen al bij de gedachte aan een confrontatie met dat volstrekt achterhaalde, saaie concept dat “literatuur” wordt genoemd. Literatuur is voor hen hetzelfde als een nutteloze en inefficiënte “woordenbrij”. De nieuwe primitieve digimens van de eenentwintigste eeuw is de oppervlakkige, maar super snelle zap-koning van de nieuwe tijd. Een beeldenjager, een infantiele plaatjeskijker. Hij/zij zoekt steeds het grootste genot, beschouwt zijn eigen hippe lifestyle als een kostbaar en voorbeeldig statussymbool, en voelt zich als anti-intellectuele hedonist in onze samenleving steeds beter thuis. Lezen past derhalve totaal niet bij zijn snelle en hippe lifestyle. De hippe trendy hardloper is meestal de volstrekt kritiekloze adept van Twitter en van Facebook. In Nederland kun je ze bijna niet meer ontlopen. Het zijn net ratten, ze zijn overal. De trendy hardloper is de vleesgeworden groepsmens. Hè, wat geniet ik toch altijd immens van het schrijven van bozige en korzelige kritiek op al die redeloze mieren! Ik zou hele boeken vol kunnen pennen over alle enge, zichzelf voortdurend schromelijk overschattende en geborneerde mafketels!! Mag dat?? Mag je grote groepen van je medemensen zo benoemen?? Effe denken, ja, ik vind dat het wel mag! Maar het is en blijft natuurlijk wel zonde van de tijd en de moeite die ik er steeds weer aan besteed. Het houdt me van de straat, dat wel natuurlijk!!

En dan nu weer terug naar dat hippe boek. Terug naar Johny Idaho. Laat ik beginnen met te vertellen dat wat ik over dit boek te berde breng in feite alleen voor mijzelf van enig belang is. Een buitenstaander heeft er helemaal niets aan. Dat geldt in feite voor alles wat ik schrijf. Nog even terzijde: ik kan niet begrijpen dat er mensen zijn die de euvele moed hebben om hun vaak armetierige en taalarme schrijfsels brutaalweg, zonder enige gêne, via een uitgever ter publicatie aan te bieden. Ik zou me werkelijk kapot schamen. Hou je toch alsjeblieft bij je eigen obscure en verborgen blog als je per se iets wil zeggen, dat is al publiekelijk genoeg!!

De roman ‘Johny Idaho’ is door mij niet in één adem uitgelezen. Ik heb grote moeite met de gekozen literaire vorm. Het is mij veelal te cryptisch, te fragmentarisch. Wellicht ben ik emotioneel te sterk onderontwikkeld of misschien is het wel zo dat ik te overdreven intellectueel ben voor dit soort stijlvormen. Ik mis te vaak het solide sequeel van oorzaak en gevolg. Het rommelt maar door elkaar en soms is er kop noch staart aan te ontdekken. Maar….. de vragen die de inhoud van het boek naar boven doet borrelen zijn behoorlijk existentieel. En daar hou ik van. Dat vind ik mooi. Zoals reeds gezegd, vind ik het heen en weer springen in de tijd en het veelvuldig wisselen van hoofdpersonages verwarrend en irritant. Ik weet het, het ligt helemaal aan mij. Ik ben wat dat betreft een pietje precies en wil daarom wel graag het overzicht behouden. En het is nou net dat overzicht wat mij al lezend wordt onthouden. Te vaak ben ik bij het lezen van deze roman als het ware gedwongen om in een literair schemergebied van twijfel en onzekerheid te verkeren. Uiteindelijk komt het in de laatste gedeelten van het boek allemaal goed en verandert de twijfel in herkenning en begrip. Pas helemaal aan het einde van het boek kwam ik er achter hoe het allemaal precies in elkaar steekt. Het boek is niet echt slecht geschreven. Het taalgebruik, de formuleringen, de stijl, vind ik hier en daar soms zelfs uitzonderlijk. Maar het is toch vooral de inhoud die zo nu en dan echt kan boeien. Op blz. 75 staat bijvoorbeeld: “Daarom zijn er nu veel minder excentriekelingen dan toen ze jong was. De Grote Gelijkschakeling. Vrijheid van consumeren binnen steeds nauwere bandbreedten van toegestaan gedrag.” Van zoiets word ik vrolijk. Ik herken het verschijnsel en ik ben er vast van overtuigd dat de schrijver hier het resultaat van een bijna zekere toekomstige ontwikkeling beschrijft. Ook prachtig is het volgende op blz. 79: “Hatsu Hamada, hoe wil je leven als je bang bent dat leven te verliezen.” Weer zo’n rake opmerking! En wat dan te denken van de volgende observatie op blz.142: “….. Pas na de Verlichting kregen we zicht op iets wat een objectieve werkelijkheid benaderde. Maar inmiddels is de werkelijkheid verdwenen onder een plamuur van schijnwerelden, nieuwe misvattingen, nieuwe illusies en propaganda. We zijn holenmensen met IMAX op de wanden, overgeleverd aan elites met de macht ons de werkelijkheid op te leggen. Dat maakt de strijd tussen de klassen niet die tussen de waarheid en de leugen, maar tussen de mythe die menselijke waarden centraal stelt, en de mythe van hebzucht, manipulatie en creatieve destructie. De taal van het kapitaal. Wat nodig is, is een kritische benadering van de vooruitgangsclaim van grote bedrijven, die ons hebben gevangen in het rag van hun belangen.” Een relevante observatie die de moeite van het overdenken waard is. “We worden de machine, dat hou je niet tegen. De vraag is: worden we morele of immorele machines?” Alweer zo’n verfrissende doordenker. Het boek staat er vol mee. De inhoud van het boek is boeiend. Chaotisch, maar boeiend. Het verhaal beschrijft de gruwelijke horror van een nabije toekomst met een volstrekt uit de hand gelopen, door en door perfide economisch systeem. De schrijver schrijft vanuit zijn betrokkenheid met de wereld Het boek is moralistisch. Het heeft dus een boodschap. Als je niet van engagement houdt moet je dit boek niet lezen. Ik kan het boek niet vernieuwend noemen, maar het thema raakt mij wel omdat er een toekomst wordt beschreven die mijns inziens in het verlengde ligt van onze huidige “beschaving”. Een toekomst waarin de werkelijkheid langzaam verandert in een ondraaglijk en verontrustend inferno van machtswellust, onderdrukking, hebzucht en immoreel nihilisme. In die toekomst krijgt de samenleving, die wij als de hel op aarde zouden beschrijven, steeds meer gestalte. Wat dat betreft is het boek uiterst geloofwaardig en worden er slechts destructieve en immorele ontwikkelingen uitgewerkt die de samenleving nu al sluipenderwijs bezig zijn te veranderen. Het boek geeft een vrij realistisch horrorscenario weer voor de nabije toekomst. Toch maar lezen, dit rare boek. Maar gezellig is anders!

NB. Mijn credo is: gewoon op papier plempen wat in je gedachten opkomt. Maak het chaotisch en tegenstrijdig, zodat je later, als je al die onzin weer terugleest, kunt verzuchten ‘heb ik die krankjorume warboel geschreven?’. Dat is nou net het leuke van schrijven. En voor eventuele lezers van al jouw flauwekul geldt: “Take it or leave it!”

Ik zou graag de koning van het absurdisme en de ironie zijn, maar daartoe ontbreekt me de vereiste schofterigheid en het benodigde talent.  Ik blijf er aan werken.

Nog een NB. Beschouw het volgende als service aan de eventuele lezer, dan hoeft hij niet zelf op Wikipedia te gaan zoeken. In mijn stukje spreek ik over mannen die lijden aan het Peter Pan Syndroom. Wikipedia zegt hier het volgende over:

“Syndroom van Peter Pan

Zo kon het ook!!

Omstreeks deze tijd van het jaar moet ik steeds weer denken aan de houding en de stellingname van de Nederlanders tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wat dat betreft lijkt het toch waar te zijn wat ik al zo lang vermoedde. Maar eerst nog even wat anders. Iets wat er mogelijk mee te maken heeft. In mijn naaste omgeving, maar ook wat verder weg, hoor ik steeds vaker onaangename geluiden. Stemmen die zinderen van ingehouden woede, stemmen die beven van xenofobe angsten, stemmen die haat spreken en kwaad zaaien. Stemmen van heel gewone Nederlanders, van mensen die in dezelfde supermarkt als ik de boodschappen doen, ook stemmen van mensen in mijn familie, van mensen uit verenigingen waar ik ook lid van ben. Het snijdt me de adem af. Het maakt me angstig, want het zijn stemmen met harteloze, wrede en onverzoenlijke ondertoon. Het zijn de kille genadeloze stemmen van het eigen gelijk. Het zijn de stemmen van een latent fascisme. Het zijn stemmen van heel gewone mensen. Het zijn normale Nederlanders die steeds vaker spreken over haat, vijandschap en liefdeloosheid. En ze weten zich onderling gesteund in hun afkeer van grote groepen medemensen.

In de tweede wereldoorlog was Nederland binnen Europa het land dat verreweg de meeste joden uitleverde aan het nazi-beest. Wat is dat toch met die Nederlanders? Ik sta er overigens wel iets verder vandaan omdat ik half Engels ben. Als ik in Engeland ben hoor ik zulke boze stemmen veel minder. Hoe komt dat toch. Deugt de Nederlander dan niet? Is de Nederlander de vlees geworden angsthaas binnen Europa? Ook waren het de Nederlanders die samen met de Vlamingen in Europa het grootste contingent SS’ers leverden aan de Duitsers. Ik vind dat best wel beschamend. In Duitsland heeft men de oorlog, zoals ik zelf meermalen heb kunnen constateren, goed verwerkt. Men heeft de schuld verinnerlijkt. Men is gelouterd uit de verschrikkingen van de oorlog herrezen. De afschuwelijke schuld wordt manmoedig verinnerlijkt en openbaart zich vandaag de dag in een uiterst humaan en vredelievend overheidsbeleid. Verantwoordelijk voor deze deemoedige, maar o zo dappere houding is een solide onderwijsprogramma en een gezonde confronterende opvoeding.

In Nederland echter niets van dat alles. Net als in Oostenrijk, sluit men in Nederland de ogen voor de ongemakkelijke waarheid. In Nederland heeft de gemiddelde Nederlander het gewoon laten gebeuren. Men blaast wel hoog van de toren op bevrijdingsdag, maar de vuile oorlogswas blijft keurig opgeborgen in de kluizen van een beschamend oorlogsverleden. De gemiddelde Nederlander liet het gebeuren. Joden werden zonder noemenswaardig protest weggevoerd en Nederlandse jongens namen in grote getale dienst bij de Duitse SS.

En wat zie ik gebeuren in deze tijd? Ik zie weer diezelfde, breed gedragen, vijandige houding met betrekking tot alles wat niet Nederlands is. Het spreken van dialecten wordt gekoesterd en bevorderd. Het eigen dorp, de eigen stad, het eigen land komt eerst en alles wat zich daarbuiten beweegt deugt eigenlijk niet of wordt met het grootst mogelijke wantrouwen bekeken. Ik bespeur weer dat volstrekte gebrek aan empathie met verschoppelingen en uitgestotenen en de bijna totale afwezigheid van, vooral emotionele, betrokkenheid bij de zwakkeren in onze samenleving. De Nederlander is alleen nog maar bezig met zichzelf en hoe hij zoveel mogelijk centjes kan verdienen en houden. Het rendementsdenken heeft hem stevig bij de strot. De houding van de meeste Nederlanders is sterk egocentrisch en naar binnen gericht en men vindt alles wat buiten Nederland gebeurt eigenlijk onbelangrijk of raar. Met als uitzondering misschien onze bijna pathologische onderwerping aan en omarming van de super materialistische, uiterst simplistische en anti-intellectuele cultuur van de Verenigde Staten, in VVD-kringen ook wel “Het Beloofde Land” genoemd. Meer dan vijftig procent van de Nederlanders hangt weer het geborneerde, fascistoïde rechtse gedachtegoed aan. Men verdrinkt in vreemdelingenhaat, consumptieverslaving en volstrekt wezenloos entertainment, men exalteert zonder enige terughoudendheid of bereidheid tot relativering de eigen materiële uitmuntendheid en men kijkt met dedain neer op mensen die het, materieel gezien, minder goed hebben getroffen. Men is er trots op een winner te zijn en men schaamt zich als men als loser wordt aangemerkt.

Dat alles vormt een amalgaam van zelfgenoegzaamheid, intellectuele luiheid, geborneerdheid, verwendheid en a-vitaliteit. En dit terwijl er juist zoveel te doen valt om de wereld qua moraliteit op een hoger niveau te brengen. De westerse mens, de Nederlander voorop (vooral de laatste dertig jaar) zwelgt in opulente materiële overvloed maar staat moreel gezien nog steeds in de wankele kinderschoenen. Kennelijk is het dus makkelijker een atoombom te maken dan duurzame vrede te stichten.

En welk vermoeden lijkt nu volgens mij waar te zijn? Veel Nederlanders hebben bij tijd en wijle de mond vol van de Nederlandse identiteit. Die identiteit moet dan natuurlijk wel iets zijn waarop je trots kunt zijn. En uiteraard zijn er wel degelijk zaken in Nederland waarop je trots kunt zijn. Alhoewel ik “trots” al weer een beetje een raar en maar al te vaak misbruikt woord vind. “Trots” wordt door veel mensen maar al te gauw verbonden met een eng soort Blut und Boden – ideologie, met een perfide soort Nationalisme. En dat moeten we niet willen.

De Nederlander is een koopman. In het leven van de koopman speelt geld een alles bepalende rol. Omdat de Nederlander altijd zo innig met geld bezig is, steeds in de weer om met handigheidjes, mooie praatjes en, soms zelfs, met regelrecht bedrog, de ander geld afhandig te maken, omdat hij dus voortdurend volstrekt monomaan bezig is met manieren om winst te maken, is het vrijemarkt-denken bij wijze van spreken diep in zijn DNA verankerd. Deze dynamiek had in Europa mede tot gevolg dat de Nederlander, overigens net als de Schot, als uitermate gierig werd getypeerd. Het vrijemarkt-denken vereist een bepaald soort mens. En de Nederlander is zo’n soort mens. In de middeleeuwen, maar vooral in de Gouden Eeuw kon dit soort mens tot volle wasdom komen. Door de industriële revolutie werd deze dynamiek nog eens, bijna exponentieel, versterkt. Verering van mammon als enige zingeving in het leven. Langzaam werden de regels van de Christelijke religie, aanvankelijk op zeer cryptische en informele wijze, aangepast aan de eredienst van de Geldgod. Door de ontzuilende secularisering van Nederland kon het juk van de hypocrisie worden afgegooid en werd de weg vrijgemaakt om zich met open vizier en met hart en ziel te wijden aan de god van geld en woekerwinst. Die kans lieten de meeste Nederlanders niet voorbij gaan. De drang en dwang om moreel-ethisch te handelen t.a.v. de medemens verdween als sneeuw voor de zon. De meeste Nederlanders werden bijna allemaal fanatieke adepten van het liberalisme en het kapitalisme. Naast gierigheid konden in toenemende mate onverschilligheid, wantrouwen en vooral rabiaat egoïsme tot volle wasdom komen. Akelige eigenschappen die vroeger door de religie nog werden verhuld konden nu zonder schaamte of terughoudendheid, open en bloot door iedereen in de praktijk worden aangewend.

De huidige ethische en morele erosie die wordt veroorzaakt door de steeds minder getemperde en gecontroleerde werking van het kapitalisme heeft, vooral na de Tweede Wereldoorlog het grootste gedeelte van de Nederlandse bevolking teruggebracht tot materialistische, onverschillige, egoïstische en dwangmatig calculerende consumptieverslaafden. Ik vind dat niet leuk. En ik ben er ook niet fier op.

Collectieve eigenschappen die vele eeuwen al onderhuids aanwezig waren treden nu, na de ontzuiling en de onstuitbare opkomst van het neoliberalisme, onverhuld en virulent aan het daglicht en drijven Nederland steeds verder naar een liefdeloze en intolerante samenleving van rendementsbeluste materialisten naar Amerikaans model.

Het is deze wijd verbreide harteloosheid, onverschilligheid en bijna ziekelijke angst om geld, bezit en sociale status te verliezen die ervoor zorgen dat Nederland er misschien verstandig aan doet om zijn mond te houden als het gaat om moed, wijsheid en medemenselijkheid. Want Nederland is en blijft de bakermat van het kapitalisme (VOC) en gezien de historisch-economisch gevormde aard van zijn bevolking is dat, zoals reeds gezegd, helemaal niet verwonderlijk en volgens mij dus helemaal niet iets om trots op te zijn.

Het valt te hopen dat de Nederlander zich in de toekomst van een betere kant gaat laten zien.

NB. En ja, er zijn ook hele lieve en betrokken Nederlanders. Zeker, gelukkig zijn die er ook. Maar ik ga dat dus niet steeds zeggen. Want dat spreekt, wat mij betreft, vanzelf. Het gaat mij uiteraard om de meerderheid der Nederlanders die niet lief en betrokken zijn, die niet empathisch en vredelievend zijn, en van wie Nederland in de toekomst eigenlijk niets goeds te verwachten heeft.

Hij heeft goed de smoor in. Zoals zo vaak zit het leven hem weer eens tegen. En even kan hij geen kant meer op. Nou, dan pak je toch gewoon je laptop en schrijf je alles lekker van je af. Mag dat? Effe kijken, ja, ik denk dat het wel mag!

“Veel mensen belijden met de mond dat ze o zo sociaal zijn, dat het echte ‘mensen – mensen’ zijn en dat ze niet kunnen zonder ‘anderen’ om zich heen. Ik kijk het aan en denk er het mijne van. Veelal zijn dit mensen die in de intermenselijke communicatie alleen maar over zichzelf praten. Over hun jeugd, hun zeer complexe relaties, over hoogbegaafde kinderen en kleinkinderen, over hun gevoelens, hun angsten en blablablabla….. Zij maken het cliché van stripfiguur ‘Johny Bravo’ helemaal waar door de belichaming van zijn onsterfelijke woorden: “Genoeg gepraat over mijzelf! Hoe vind jij dat het met mij gaat?”

Het zijn mensen die op cryptische wijze, tussen neus en lippen door, steeds weer kans zien om de loftrompet over zichzelf te blazen.

En wat vervelender is, hoe meer ruimte mensen door toegenomen vrije tijd krijgen om over hun eigen unieke hoedanigheid na te denken, des te sterker ze kennelijk hun overdreven egocentrisch en narcistisch gekleurde relatie met de buitenwereld willen benadrukken. Ik, ik, ik, ik, ik, en nog eens ik. De ander wordt op deze wijze al gauw een middel om jezelf te “verbeteren”, d.w.z. een middel om nog intenser met jezelf bezig te zijn, om nog meer van jezelf te houden.

Deze mensen, die ook tijdens hun jeugd zijn overladen met een teveel aan aandacht en complimenten, hebben daardoor volstrekt geen belangstelling meer voor wat buiten hun vrij beperkte ego-gerichte belangstellingssfeer ligt. Discussieren over een serieus, buiten hun directe leefomgeving gelegen onderwerp, verandert binnen de kortste keren in een geanimeerd gesprek over eigen spitsvondige en slimme waarheden (= individuele meningen) en verzandt al snel in persoonlijke anekdotes, grappige persoonlijke voorvallen en bedekte toespelingen op eigen voortreffelijkheid. En het lijkt wel of er steeds meer verwende, ik-gerichte, anti-sociale mensen bij komen. Hans Schnitzler schrijft hier nog een paar behartenswaardige dingen over.

Mijn kompasnaald wijst niet, zoals u al reeds begrepen zult hebben, in de richting van dat oeverloze gezwam over ‘eigen-imago-versterkende’ wederwaardigheden en al zeker niet in de richting van de exaltatie van de eigen absolute perfectie. Nee, niets van dat alles! De zin van mijn leven zou ik gaarne willen ontlenen aan een liefdevolle en empathische grondhouding, aan datgene wat ik daadwerkelijk en BELANGELOOS voor een ander kan en wil betekenen. Dus, om het maar eens ordinair te zeggen, ‘niet lullen maar poetsen’ !!! En met ‘poetsen’ heb ik het i.c. niet over al dat wezenloze, modieuze en vaak maar zeer kortdurende vrijwilligerswerk dat vaak met tegenzin wordt verricht, en alleen maar wordt gedaan omdat het zo goed staat op je CV of omdat je er zo’n goede indruk mee maakt binnen je al net zo verwende en egoïstische peergroup. Nee, waar ik het over heb is het jarenlange en soms zelfs heel vervelende vrijwilligerswerk dat je belangeloos blijft verrichten, ook als je er helemaal geen zin in hebt. Het werk dat je moet doen omdat je weet dat het je plicht is omdat het een vanzelfsprekend onderdeel vormt van de alles overstijgende liefdevolle houding waarmede je een ander in dit kader geheel BELANGELOOS dient te bejegenen.

Ik snap best dat, in een tijd van alles overheersend rendementsdenken, bovenstaande gelijk staat met vloeken in de kerk van de Mammon.

Maar is het nou werkelijk zo moeilijk om gewoon iets echt belangeloos te doen?”

Hij print het verhaal uit en leest het nog eens na. Dat valt niet mee. Wat een eenzijdige onzin eigenlijk. Zo is het helemaal niet. Zoiets schrijf je alleen als je erg sacherijnig bent. En dat klopt. Want sacherijnig is hij. Hij loopt naar de ijskast. Grijpt de wodkafles en zet hem aan de mond. Het vuurwater klokt naar binnen. En kijk, alras zijn zijn sombere gedachten verdwenen. Hij doet de oordopjes in. En luistert naar ophitsende blaasmuziek. De fanfare heeft er zin in vandaag. Hij pakt het zojuist geprinte stuk papier en verscheurt het. Uiteindelijk wordt het toch nog een leuke avond met drank, veel zingen en hete seks samen met zijn knappe, geile vriendin. Belangeloosheid, laat me niet lachen!

De Paaseieren des Doods

Achter in de tuin, die grenst aan onafzienbaar grasland, vanaf boven vaag begrensd door een felblauwe hemelkoepel staat een nerveuze haas met een mandje op zijn rug. In het mandje liggen door hem geschilderde eieren. De zwarte eieren, de eieren des doods, zijn het moeilijkst. Is dit wel het huis van de zakenman, is dit wel het huis van de bedrijvendokter? De tuin is rommelig en vertoont sporen van achterstallig onderhoud. Er is willekeurig struikgewas en een verwaarloosde moestuin waar nog overblijfselen van winterpenen zijn te vinden. Winterpenen, daar heeft de haas een fijne neus voor. Door het glas van de schuifpui ziet hij de zakenman heen en weer lopen met een telefoon aan zijn oor. “Verkopen”, hoort de haas hem zelfs door het dikke glas heen brullen. Eigeel van een te haastig gegeten paasei bevlekt de kleding van de tycoon “Verkopen”, brult hij nog eens.

De haas ziet een oneffenheid aan de rand van de verwaarloosde moestuin. Er ligt wat droog gras bij. Hij pakt het zwarte ei des doods uit zijn mand en legt het in de uitsparing in de grond. Hij bedekt het met het droge gras. Het heeft al bijna een maand niet geregend. De man hoeft het ei niet te vinden. Dat is niet nodig.

Achter het glas raakt de bedrijvendokter steeds opgewondener. Hij gesticuleert, hij vloekt en hij heft zijn ene hand ten hemel. Dan loopt hij doelgericht naar een lelijk bureau en haalt een revolver uit de rechter bovenla. In een beweging steekt hij de loop in zijn mond en drukt af. Zijn hoofd ontploft. Bloed, hersenresten en versplinterd bot worden tegen het glas gekwakt in een patroon dat op een echt paasei niet zou misstaan. De paashaas huilt. Soms is dit werk niet leuk. En voort snelt hij weer, op weg naar België waar hij het volgende ei des doods langs het Albertkanaal moet verbergen.

NB.

De bejubelde volksheld. Bevestiging van een puur Nederlandse identiteit!

Ik voel me behoorlijk tekort gedaan door jan-met-de-pet. Hij heeft Hazes van mij afgepakt. Ja, ik bedoel die zelfverklaarde gewone man die het arbeideristische fenomeen Hazes zo ferm en daadkrachtig op het schild heeft gehesen dat onze sneue smartlapzanger er langzaam mee lijkt te vergroeien. Eerst was Hazes een liedjeszanger met de volkse intonatie van een toffe Amsterdammer. Een soort Johnny Jordaan – type. De volkszanger kenmerkte zich, zoals te doen gebruikelijk bij ruige volkszangers, door een gebrek aan zelfbeheersing, alcoholisme, kleffe melancholie en uiteraard door die snikkende stem, die gekwelde volkse stem. Hij stierf plotseling en werd een legende. Zijn doodskist stond pontificaal op de middenstip van de Arena, zijn aanhangers huilde tranen met tuiten tijdens de seculiere rouwdienst en zongen uit volle borst het straatlied “Bloed, zweet en tranen”. Dit lied werd later het lijflied van iedereen die wel wilde maar niet kon. De ordinaire tragiek kleefde aan de kont van Hazes. Hazes werd na het, nota bene op TV rechtstreeks uitgezonden, rouwbetoon bijgezet in het volkse panopticum waar de heren Fortuyn en van Gogh ook tronen. Hij werd een cultheld en veranderde van een “guilty pleasure” tot een volwaardig muzikaal icoon van de snel rijk geworden, maar natuurlijk steeds ‘gewoon’ gebleven Amsterdamse nouveaux riches. Een groep die voor het merendeel bestaat uit arbeiderskinderen die, met behulp van een hogere opleiding, de huidige decadent hedonistische en ethisch volstrekt losgeslagen VVD-achtige jetset vormt. Hogere opleidingen overigens die door hun ouders werden bekostigd waardoor deze zich vaak elke luxe moesten ontzeggen.

Deze “geëmancipeerde” arbeiderskinderen zijn inmiddels ook heer en meester in medialand. Zij bepalen op geleide van gehaaide en geraffineerde marketingmechanismen voor een heel groot deel de dominante cultuur in Nederland. En die cultuur is anti-intellectueel, egalitair en uitgesproken hedonistisch. Er zijn geen ethische ankerpunten. Wat de wet niet verbiedt is toegestaan. Er is geen sprake meer van enige terughoudendheid, bescheidenheid of authentieke zelfreflectie. Het gaat er gewoon om wie de leukste, de beste, de mooiste, de sterkste, de slimste etc is. Het leven is voor deze mensen een soort continue wedstrijd. Een wedstrijd die, volgens deze gelukszoekers, het beste in de mens naar boven zou moeten halen. Hoe ver staat dit vederlichte gedachtegoed niet af van een samenleving die doordrongen is van rechten en plichten, van medeleven met de zwakkeren, van liefdevolle solidariteit. Nee, wat binnen deze dominante cultuur geldt is beroemdheid, onbescheidenheid, disproportionele zelfverrijking en een potsierlijke zelfverheffing. En daar is de commerciële verheerlijking van Hazes een onlosmakelijk onderdeel van geworden. Inmiddels hebben we, geloof ik, het Hazes-toneelstuk gehad, de Hazes-musical en wat rest is de Hazes-film die binnenkort in roulatie komt. Het concept “Hazes” wordt door zijn simpele erfgenamen en de keiharde zakenhyena’s die om hen heen draaien, helemaal uitgemolken tot er geen euro meer achterblijft. De valse romantiek van het leven van een tragi-komische volkszanger wordt tot op het bot commercieel uitgebuit en ons wordt tot vervelens toe via de verrekijk ingepeperd hoe leuk, grappig, maar ook tragisch dit alles wel niet is.

Het ongenoegen is overigens wederzijds. Want wee hem die iets ten nadele van de gewone man zegt; die roept daarmede automatisch de toorn van het geëmancipeerde proletariaat op en dat is niet zo mooi! De keihard werkende, doodgewone en altijd iets angstige jan-met-de-pet uit de lagere middenklasse laat zich niet zomaar zijn dromen afpakken. In principe weet hij dat hij net zo beroemd kan worden als Hazes of misschien nog wel beroemder. Dat is tenminste wat die leuke en altijd super enthousiaste TV-mensen hem verzekeren. Als je maar voldoende je best doet kun je alles worden. En lukt het niet, jammer, maar dan ligt het natuurlijk wel helemaal aan jezelf. Had je maar beter je best moeten doen.

Nou, geef mijn portie maar aan fikkie. Vroeger vond ik sommige liedjes van Hazes best wel leuk, maar door dat hypocriete, opgefokte en extreem gemaniëreerde gedoe heb ik inmiddels mijn buik vol van al dat Hazesgedoe. Wat een onsmakelijke vertoning!!

Het Digitale Proletariaat.

Op 6 juni 2012 plaatste ik een opiniërend blog over Facebook op OBA. Het had als titel “De ondraaglijke lichtheid van Facebook”. Er kwamen maar heel weinig reacties op, maar de reacties die ik ontving waren sterk defensief en afwijzend. Men was het volstrekt niet eens met mijn stellingname. En ik had zelfs de indruk dat men zich persoonlijk aangevallen voelde. In het genoemde blog had ik geschreven dat ik Facebook een uiterst vluchtig, maar vooral, in zijn algemeenheid, een zeer oppervlakkig medium vond. Ik kon het niet anders zien dan als een vergaarbak van narcisme en exhibitionisme en ik constateerde dat het vrij snel bezig was te veranderen in een commercieel monstrum, een soort Big-Brother-achtig geheel.

En toen verscheen het boek “Het Digitale Proletariaat” van de filosoof Hans Schnitzler. In dit boek zet hij op zeer eloquente wijze uiteen wat er nou eigenlijk mis is met het gebruik van sociale media zoals Facebook, Twitter, etc. Hij beredeneert op bloemrijke wijze de manco’s van de huidige digitale tijdgeest. Ik vind dat eigenlijk iedereen dit prachtig geschreven boek zou moeten lezen. Hans Schnitzler heeft het over digitaal despotisme, over het bijna totaal verdwijnen van het intiem kapitaal, en over extreme vervreemding en dehumanisering. Ik ga hier zeker niet de inhoud van dit boek weergeven. U moet het zelf maar lezen! Hij schrijft over de commerciële krachten en machten die dit hele perfide proces sturen en beheersen. In zijn stellingname is hij een heel stuk confronterender dan ik was met mijn krakkemikkige blog van 6 juni 2015. Eigenlijk beschrijft hij een beklemmende en angstaanjagende situatie. Hans Schnitzler is behoorlijk kritisch en zijn vrij harde, maar volgens mij zeer logisch gefundeerde kritiek, is mijns inziens volledig terecht.

Ik vind het een tragische en omineuze ontwikkeling dat, in vergelijking met de jaren zestig, de wil om kritisch naar de wereld te kijken bijna geheel verloren is gegaan. Op zijn best verzandt men in wat egoïstisch gemopper over de eigen materiële toestand, maar verder hangt men toch voor het merendeel de onnozele vrolijke consumptieverslaafde uit die bijkans van genoegen snort als hij zijn materiële lusten op een egoïstische commerciële wijze kan bevredigen. Betrokkenheid bij de wereld komt tegenwoordig vaak niet verder dan het beeldscherm en echte actiebereidheid wordt vaak als randcrimineel gedrag afgedaan. Het moet allemaal leuk en aardig blijven. Pas als men zich op materieel terrein tekort voelt gedaan komt men individueel in actie hetwelk meestentijds tot niets leidt omdat de macht die men hiervoor moet bestrijden inmiddels veel te groot is geworden om als eenling te tackelen..

Het is evident, zo lijkt mij, dat de toekomst ons voor grote problemen gaat stellen. Ook de wetenschappelijke wereld is bijna unaniem die overtuiging toegedaan. Maar in een tijd waarin wetenschap als een zoveelste mening terzijde wordt geschoven, valt van de gewone man (dus van de huidige politiek) eigenlijk niets meer verwachten. Overigens, zo er überhaupt al een gewone man bestaat!! Zelf vindt hij natuurlijk, ingegeven door schromelijke zelfoverschatting en milde megalomanie, dat de gewone man niet bestaat. Iedere gewone man in deze dolgedraaide mediacratie van hypes en scoops is bijzonder en uniek en heeft zijn geheel eigen mediawaarde! Vandaar!! Het gaat dus om planeet EGO met hoofdstad IK. En betrokkenheid bestaat niet op die planeet tenzij de hoofdstad IK er nog verder door kan worden verfraaid. Maar ik dwaal af en laat me toch weer meeslepen door mijn emoties!! Sorry!

Ondanks steeds grotere afkeuring blijf ik gewoon doorzeuren en vervelen, om maar eens de pejoratieve termen te gebruiken die door mensen gebezigd worden die het niet met mij eens zijn.

Er moet wat gebeuren. Er valt een wereld te winnen!! En er valt niet aan te ontkomen dat wij onze luxe wijze van leven, dewelke op natuurlijke wijze voortkomt uit de opbrengsten van een vrij destructief economisch systeem, op relatief zeer korte termijn moeten gaan bijstellen. Er bestaat een grote urgentie om nu de gewenste politieke actie te ondernemen teneinde dreigende rampen in de toekomst af te wenden.

Maar met een lethargisch, zichzelf voor de gek houdend en volledig van zichzelf vervreemd digitaal proletariaat wordt zoiets bijna onmogelijk. Hans Schnitzler bespeurt hier en daar in de samenleving een begin van een bewustwording aangaande genoemde problemen. Ik hoop met hem dat deze bewustwording steeds groter wordt en steeds breder gedragen.

“Het Digitale Proletariaat” leest niet altijd even makkelijk door het bloemrijke taalgebruik. Ikzelf ben verzot op bloemrijke en barokke taal maar de moderne mens denkt daar, naar ik heb geconstateerd, totaal anders over. Toch maar even doorbijten dan. Voor het goede doel.

Ik werd wakker en dacht: Zingen!!!!!!

Wel is het zo dat ik door dit soort dingen een stuk minder serieus wordt genomen. En dat is eigenlijk maar goed ook. De boog kan niet altijd gespannen staan.